Oddział Hematologii i Transplantacji Szpiku

Dodatkowe organi

Lekarz kierujący Oddziałem

Profesor dr hab. n. med. Grzegorz Helbig

Pielęgniarka Oddziałowa

Mgr Anna Kępka

Kierownik laboratorium

Mgr Joanna Dziaczkowska-Suszek

Zespół oddziału

35 lekarzy, w tym 17 specjalistów hematologii, 5 transplantologów klinicznych, 25 lekarzy specjalistów chorób wewnętrznych, 1 lekarz specjalista transfuzjolog kliniczny. 10 lekarzy jest w trakcie specjalizacji z hematologii, 4 z transplantologii klinicznej. 10 lekarzy posiada stopień doktora nauk medycznych. Ponadto 98 pielęgniarek, sanitariuszek i salowych, 23 pracowników laboratorium, 3 koordynatorów ds. transplantacji, 6 pracowników administracji, 2 dietetyków, 2 rehabilitant, 1 farmaceuta i 1 psycholog.

Podstawowe Informacje

W skład Oddziału Hematologii i Transplantacji Szpiku wchodzi:

• Oddział Hematologii:
  • 95 łóżek,
  • 9 łóżek Odcinek Zabiegów Dziennej Chemioterapii
  • 29 stanowisk z filtrowanym powietrzem w systemie jałowego nadciśnienia, z łazienką, telewizorem, telefonem i dwustronną komunikacją audiowizualną,
  • Pododdział Leczeń Dziennych
  • Poradnia Hematologiczna i Immunologii
  • Poradnia Transplantacji Szpiku
  • Pracownia Napromieniania Krwi
  • Pracownia Cytaferez
• Laboratorium Hematologii:
  • Pracownia Cytogenetyki
  • Pracownia Typizacji Komórek
  • Pracownia Biologii Molekularnej
  • Pracownia Badań Rutynowych
  • Pracownia Inżynierii Szpiku i Banku Komórek

Historia Oddziału

Lekarze kierujący Oddziałem w poprzednich latach:
1980-09.2008: Prof. dr hab. n. med. Jerzy Hołowiecki
03.2008-04.2017: Prof. dr hab. n. med. Sławomira Kyrcz-Krzemień
05.2017-11.2017: Prof. dr hab. n. med. Mirosław Markiewicz

Działalność medyczna

Główne kierunki medycznej działalności leczniczej:

• Diagnostyka i leczenie chorób nowotworowych układu krwiotwórczego: białaczek ostrych i przewlekłych, chłoniaka Hodgkina, chłoniaków nieziarniczych, szpiczaka plazmocytowego i innych.
• Diagnostyka i leczenie niedokrwistości, skaz krwotocznych, uszkodzeń szpiku i zaburzeń immunologicznych.
• Programy lekowe: lenalidomid, pomalidomid (szpiczak plazmocytowy), ruksolitynib (włóknienie szpiku), dazatynib, nilotynib, bosutynib (przewlekła białaczka szpikowa), ekulizumab (nocna napadowa hemoglobinuria), obinutuzumab, ibrutynib, wenetoklaks (przewlekła białaczka limfocytowa), piksantron, rytuksymab (chłoniaki nieziarnicze), brentuksymab, nivolumab (chłoniak Hodgkina), eltrombopaq (małopłytkowość immunologiczna)
• transplantacje komórek macierzystych:
  • allogeniczne od dawców rodzinnych
  • allogeniczne od dawców niespokrewnionych zgodnych i niezgodnych w układzie HLA
  • allogeniczne od dawców haploidentycznych
  • autologiczne

W dniu 17.02.1997r. w Katowicach przeprowadzono pierwszą w Polsce transplantację komórek macierzystych od dawcy niespokrewnionego. 14 grudnia 1999 roku wykonano w Katowicach pierwsze przeszczepienie od polskiego dawcy niespokrewnionego dla polskiego pacjenta. W Oddziale przeprowadza się zabiegi transplantacji autologicznej w chorobach autoimmunologicznych tj. stwardnienie rozsiane i twardzina układowa.

Oddział wykonuje największą w Polsce liczbę transplantacji komórek macierzystych (311 zabiegów w roku 2023). Od 26.04.1991 do 31.05.2024 wykonano łącznie 5913 przeszczepień, w tym:

• 3462 autologicznych
• 2451 allogenicznych, w tym:
  • 842 od dawców rodzinnych
  • 1485 od dawców niespokrewnionych
  • 124 haploidentycznych

Wyposażenie i procedury związane z przeszczepieniem szpiku:

• oczyszczanie komórek krwiotwórczych szpiku i komórek krwi obwodowej z komórek nowotworowych metodą immunomagnetyczną tj. pozytywna i negatywna selekcja (CliniMACS)
• aferezy: plazmafereza, leukafereza, trombafereza, izolowanie komórek progenitorowych z krwi do przeszczepienia
• własne źródło napromieniowywania preparatów krwiopochodnych
• własne urządzenie do leczenia promieniami UVB reakcji GVH (fotofereza zewnątrzustrojowa)
• ruchomy rentgen i USG, pracownia endoskopii
• badanie fenotypów białaczek i chłoniaków, określanie stanu immunologicznego
• badanie choroby resztkowej oraz komórek macierzystych u chorych transplantowanych
• diagnostyka zaburzeń chromosomalnych
• określenie genotypu komórek nowotworowych w wybranych schorzeniach nowotworowych
• badanie onkogenów oraz kwasów nukleinowych wirusów w stanach immunosupresji
• Oddział współpracuje z dwoma Zakładami Radioterapii w Katowicach i Gliwicach, co między innymi umożliwia stosowanie naświetlania całego ciała w ramach przygotowania do transplantacji szpiku.

Działalność dydaktyczna Oddziału/Katedry

• zajęcia ze studentami III roku z diagnostyki laboratoryjnej
• zajęcia ze studentami IV roku z transplantologii
• zajęcia ze studentami V roku- wykłady i ćwiczenia z zakresu chorób wewnętrznych zajęcia ze studentami VI roku- ćwiczenia z lecznictwa ambulatoryjnego
• zajęcia w języku angielskim dla studentów anglojęzycznych, głównie amerykańskich, z zakresu hematologii klinicznej
• kursy specjalizacyjne w ramach hematologii i transplantologii klinicznej

Techniki Leczenia

Techniki badawcze i lecznicze:

• izolacja komórek macierzystych z krwi obwodowej i ze szpiku kostnego w separatorach komórkowych Spectra Optia 10100 (7 stanowisk)
• metoda immunofluorescencji przepływowej z wykorzystaniem cytometru przepływowego Coulter Epics XL i FACS CANTO II badania immunofenotypu komórek nowotworowych i prawidłowych
• długo- i krótkoterminowe hodowle szpiku, badania kariotypu metodami cytogenetyki klasycznej i molekularnej, wykorzystanie techniki FISH w poszukiwaniu
• nieprawidłowości o istotnym znaczeniu rokowniczym np. delecji 17p/TP53 w przewlekłej białaczce limfocytowej elektroforeza kwasów nukleinowych
• technika PCR (np. CMV, EBV, BCR/ABL metoda jakościowa i ilościowa, PML/RAR-alfa, CBF/MYH11, RUNX1/RUNX1T1, FLT3-ITD jakościowo i ilościowo, JAK2V617F, CALR, FIP1L1-PDGFRA, NPM1, CEBPA)
• metody immunoenzymatyczne i biomolekularne- do badań wirusologicznych, oznaczania stężenia leków (cyklosporyna, takrolimus)
• analizatory hematologiczne – Sysmex 2000 i Sysmex 2100.

Kwalifikacje do przeszczepów i terapii CAR-T

Kwalifikacje do przeszczepu szpiku kostnego odbywają się w każdy wtorek o godzinie 10:00 w budynku Oddziału (II piętro – wejście od ul. Dąbrowskiego 25).

Osoba kierowana winna posiadać:

1. Skierowanie do poradni hematologicznej na kwalifikację do transplantacji szpiku z ośrodka macierzystego.
2. Dokumentację medyczną dotyczącą przebiegu choroby i leczenia (karty wypisowe, aktualne wyniki badań)

Prosimy o kontakt z Koordynatorami ds. Transplantacji Szpiku (tel. +48 32 2090 615 lub +48 32 2591 346) celem zapisania do kwalifikacji i potwierdzenia przyjazdu w danym dniu.

Instytucje i Stowarzyszenia kooperujące z Oddziałem

• Fundacja przy Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym im. A. Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Francuska 20-24, Katowice
• Stowarzyszenie Pacjentów Chorych na Hemofilię
• Polskie Towarzystwo Hematologów i Transfuzjologów – oddział Katowice
• Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, Katowice ul. Raciborska 15

Współpraca międzynarodowa Katedry i Oddziału Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Oddział prowadzi szeroką działalność naukową, uczestnicząc w licznych, krajowych i międzynarodowych projektach badawczych.

We współpracy z ośrodkami Polskiej Grupy ds. Leczenia Białaczek u dorosłych opracowano programy terapeutyczne leczenia chorych z ostrymi białaczkami szpikowymi i limfoblastycznymi (aktualnie realizacja programu ALL7). W naszym ośrodku opracowano i wdrożono program leczenia indukującego ostrej białaczki limfoblastycznej. Zwrócono uwagę na znaczenie rokownicze tzw. choroby resztkowej w tej populacji pacjentów. Wyniki opublikowano w British Journal of Haematology.

W odniesieniu do ostrej białaczki szpikowej przeprowadzono we współpracy z innymi ośrodkami w kraju, randomizowane badanie kliniczne wykazując korzystny wpływ 2-chlorodeoksyadenozyny dodanej do standardowego schematu indukującego. Wyniki tych badań były przedmiotem licznych wystąpień na prestiżowych sympozjach międzynarodowych oraz publikacji w czasopiśmie Leukemia. Aktualnie oddział realizuje programy PALG dla ostrej białaczki szpikowej dla osób > i < 60 roku życia.

W ramach współpracy z Polską Grupą ds. Leczenia Chłoniaków oraz Polską Grupą Szpiczakową prowadzono badania nad skutecznością nowych rozwiązań terapeutycznych u chorych z przewlekłą białaczką limfocytową i szpiczakiem plazmocytowym.

Zespół lekarzy Kliniki udowodnił skuteczność bardzo małych dawek inhibitora kinaz tyrozynowych-imatinibu w leczeniu chorych z przewlekłą białaczką eozynofilową. W oparciu o dużą grupę pacjentów z zespołem hipereozynofilowym, wyselekcjonował spośród nich chorych ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chłoniaka z linii T. Wyniki badań przedstawiono w British Journal of Haematology i Haematologica.

Znaczących osiągnięć naukowych zespół Oddziału dokonał w transplantologii szpiku. Przeprowadzono badania mające na celu optymalizację procedury przeszczepienia szpiku, w tym doboru dawców niespokrewnionych. Wdrożono także protokoły leczenia o zredukowanej toksyczności. Opracowano nowe sposoby leczenia powikłań poprzeszczepowych tj. wybiórczej aplazji linii czerwonokrwinkowej. Wyniki opublikowano w renomowanych czasopismach tj. Medical Oncology, Annals of Hematology.

Aktualnie Oddział współpracuje z Instytutem Transfuzjologii w Pradze (ocena związku pomiędzy antygenami HLA klasy I a przebiegiem ostrej białaczki szpikowej z mutacją NPM) Oddziałem Hematologii i Transplantacji Szpiku w Szczecinie (analiza czynników predysponujących do wystąpienia neuropatii u chorych z szpiczakiem leczonych bortezomibem), Narodowym Instytutem Zdrowia w Bethesdzie (analiza chorych z zespołem hipereozynofilowym) i wiele innych.

Oddział Hematologii i Transplantacji Szpiku posiada następujące akredytacje:

• Akredytacja EBMT (European Group of Blood and Marrow Transplantation) na wykonywanie transplantacji od dawców niespokrewnionych (EBMT Accredited Unrelated Donor Bone Marrow Transplant and Harvest Centre No. 677).
• Akredytacja NMDP (National Marrow Donor Program) (NMDP Accredited Transplant Center 471)
• Członkostwo IBMTR (International Bone Marrow Transplant Registry) (IBMTR Team Number 283)
• Certyfikaty jakości cytometrii przepływowej i członkowstwo EWGCCA.
• Akredytacja Narodowego Programu Dawców Szpiku USA (NMDP – National Marrow Donor Program)

Akredytacja Narodowego Programu Dawców Szpiku USA (NMDP – National Marrow Donor Program) – rejestr NMDP powstał w 1986 roku, jego siedziba znajduje się w Minneapolis. NMDP to obecnie największy na świecie rejestr dawców szpiku. W jego bazie danych znajduje się ponad 7 400 000 potencjalnych dawców, z których ponad połowa jest przebadana w obu klasach HLA. NMDP prowadzi rekrutację dawców za pośrednictwem 86 ośrodków amerykańskich i kilku zagranicznych (zlokalizowanych w Niemczech, Holandii, Norwegii, Szwecji i Izraelu). NMDP kooperuje z 14 rejestrami zagranicznymi, w których poszukiwania prowadzone są automatycznie. Pierwszy przeszczep szpiku od amerykańskiego dawcy szpiku został pomyślnie przeprowadzony w Katowicach w 1999r.

Akredytacje i certyfikaty

Oddział Hematologii i Transplantacji Szpiku posiada następujące akredytacje:

• Akredytacja EBMT (European Group of Blood and Marrow Transplantation) na wykonywanie transplantacji od dawców niespokrewnionych (EBMT Accredited Unrelated Donor Bone Marrow Transplant and Harvest Centre No. 677).
• Akredytacja NMDP (National Marrow Donor Program) (NMDP Accredited Transplant Center 471)
• Członkostwo IBMTR (International Bone Marrow Transplant Registry) (IBMTR Team Number 283)
• Certyfikaty jakości cytometrii przepływowej i członkowstwo EWGCCA.
• Akredytacja Narodowego Programu Dawców Szpiku USA (NMDP – National Marrow Donor Program)
• Akredytacja PL K 07 do terapii: CAR-T KYMRIAH (tisagenlecleucel)

Przeszczep 4000

Oddział Hematologii i Transplantacji Szpiku Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. A. Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach jest największym ośrodkiem transplantacyjnym w Polsce. Od 1991r przeprowadzono tu 4 tys. przeszczepów szpiku. Z tej okazji powstał okolicznościowy reportaż o Oddziale, ukazujący ogromny postęp jaki dokonał się w czasie 27 lat wytężonej pracy.

Galeria